Nicienie glebowe – zwalczanie

Gleba tętni życiem ogromnej ilości organizmów glebowych, wśród których sporą grupę stanowią nicienie, również te szkodliwe dla uprawianych roślin.

Trudno dostrzec nicienie gołym okiem, gdyż mają bezbarwne, białe lub żółte, robakowate ciało długości do 2 mm, a tylko nieliczne z nich osiągają ponad 2 cm długości. Wśród nicieni są gatunki pożyteczne i szkodliwe.

Pożyteczne nicienie żywią się bakteriami, glonami, grzybami i drobnymi zwierzętami glebowymi, inne żyją saprofitycznie i żywią się rozkładającą się materią organiczną, użyźniając glebę.

Szkodliwe gatunki, to pasożyty roślin, które mogą nakłuwać rośliny z zewnątrz i żerować w jednym miejscu lub wnikać do tkanek i przemieszczać się po nich. Niektóre gatunki wprowadzają do wnętrza komórek roślinnych enzymy trawienne, wywołujące nadmierny rozrost komórek i powstawanie różnych wyrośli. Do najczęściej występujących nicieni w ogrodach należy niszczyk zjadliwy, mątwik burakowy i guzak północny.

Objawy porażenia przez nicienie

Porażenie roślin przez nicienie mogą być często mylone z innymi chorobami roślin lub błędami agrotechnicznymi. Objawy ich występowania widoczne są w połowie sezonu wegetacyjnego.

1. Rośliny są zahamowane we wzroście, żółkną, w upalne dni więdną.
2. Niektóre gatunki powodują deformacje na roślinach, powstawanie wyrośli na korzeniach lub tzw. brody korzeniowej.
3. Roślina zaatakowana przez nicienie jest rośliną nie tylko uszkodzoną, ale chorą. Metabolizm jej zostaje zmieniony, zachwianiu ulega równowaga substancji wzrostowych.

Zwalczanie nicieni glebowych

• Przyczyną nadmiernego rozwoju nicieni są błędy w zmianowaniu, gdy te same lub spokrewnione gatunki rosną za często w tym samym miejscu. Zatem przerwa w uprawie roślin podatnych powinna wynosić 4–5 lat.
• Ważnym elementem jest dbałość o utrzymanie roślin w dobrej kondycji, gdyż nicienie porażają przede wszystkim rośliny osłabione i opóźnione we wzroście.
• Lustrując zagony, warto usuwać podejrzane „okazy”.
• Po zbiorach plonów należy usuwać resztki roślinne, na których nicienie zimują.
• Ważną rolę w ograniczaniu występowania nicieni przypisuje się roślinom fitosanitarnym (np. aksamitka, gorczyca sarepska, nagietek lekarski, tymianek pospolity, facelia błękitna). Warto sadzić aksamitki lub nagietki w pobliżu roślin podatnych, które będą zdobić ogród, a jednocześnie odstraszać nicienie, a fitosanitarne rośliny poplonowe – np. facelię błękitną, uprawiać jako nawóz zielony z przeznaczeniem na przekopanie.

Popularne szkodliwe nicienie

Niszczyk zjadliwy

Poraża cebulę, powodując skręcanie, skracanie i żółknięcie liści, wnętrze cebul staje się gąbczaste, a piętka gnije. Uszkadza także buraka ćwikłowego i rośliny ozdobne.

Mątwik burakowy

Te nicienie atakują korzenie buraków ćwikłowych i kapusty. Rośliny więdną, liście słabo rosną, odbarwiają się. Korzenie pokryte są drobnymi korzonkami – cystami (formy przetrwalnikowe szkodnika, mogą przetrwać w glebie 5–6 lat).

Guzak północny

Nicienie, które mogą uszkadzać marchew, pietruszkę, ziemniaki, pomidory, buraki, groch, sałatę, warzywa cebulowe i kapustne, a także drzewa i krzewy owocowe. Żerują w korzeniach, gdzie w naczyniach powstają duże komórki hamujące przewodzenie wody i składników pokarmowych. Na korzeniach powstają wyrośla, a rośliny słabo rosną, żółkną i więdną.

Inni czytali także:

Biologiczne zwalczanie szkodników glebowych

Czym zwalczać choroby roślin?

Dlaczego buraki nie rosną?

Zbiory warzyw w czerwcu

Kiedy bieli się drzewa? Czy robimy to wiosną?

Sprawdź, co w bieżącym wydaniu miesięcznika „działkowiec”

Źródło: miesięcznik „działkowiec”

Fot. M. Rogowska / Shutterstock.com