Jak ciąć drzewa i krzewy ozdobne

Cięcie hortensji, krzewuszki, przycinanie róż to stałe pytania na portalach i grupach ogrodniczych.

Szczególnie dużo emocji budzi cięcie hortensji bukietowej i ogrodowej.

Dość silne cięcie hortensji bukietowej wykonujemy  w okresie spoczynku co przypada zwykle na wczesną wiosnę, w okresie marca. Kwitną one na jednorocznych pędach. Za to cięcia hortensji ogrodowej nie wykonujemy wiosną bez wyraźnej konieczności, gdyż formują one zawiązki pąków kwiatowych latem. Jeśli pąki kwiatowe przemarzły co widać już pod koniec kwietnia, to krzewy przycinamy krótko nad ziemią. Nie zakwitną już w tym roku.

 Cięcie sanitarne hortensji należy wykonać wiosną lub latem bez względu na gatunek i sposób kwitnienia. Polega ono na usunięciu chorych i martwych pędów. Zapewni to lepszą zdrowotność krzewów na przyszłość. Chore gałęzie wycinamy przez cały rok, po zauważeniu i zdiagnozowaniu objawów choroby. Wycinamy do zdrowego drewna. W tym wypadku lepiej interweniować na bieżąco niż czekać na optymalny termin cięcia.

Poniżej prezentujemy przewodnik po cięciu drzew i krzewów ozdobnych, czyli fragment naszej nowej książki „Cięcie drzew i krzewów ozdobnych”.

Rodzaje cięcia drzew i krzewów ozdobnych 

Ze względu na dużą różnorodność roślin, ich wiek oraz różne fazy rozwoju, stosujemy odpowiednie techniki przycinania. Niektóre rodzaje cięcia wykonujemy co roku, zwykle o tej samej porze, inne – sporadycznie lub okresowo. Dlatego wyróżniamy kilka podstawowych rodzajów cięcia.

Cięcia coroczne drzew i krzewów  ozdobnych 

Cięcie zachowawcze

Wykonywane jest zazwyczaj w przypadku dużych krzewów. Polega ono na zmniejszaniu objętości korony poprzez skracanie lub wycinanie części pędów (nawet dość grubych), tak aby jak najdłużej zachować roślinę w mniejszych rozmiarach. Cięcie zachowawcze możemy stosować dla takich gatunków jak np. bez czarny, kalina koralowa, suchodrzew tatarski, lilak pospolity, jaśminowiec wonny.

Ciecie pielęgnacyjne drzew i krzewów ozdobnych 

Wykonywane jest każdej wiosny i uzależnione od gatunku i odmiany. Zwykle jest to mocne ciecie, podczas którego skracamy wszystkie pędy o 1/3 do 3/4 długości. W ten sposób przycinamy np. wszystkie odmiany pięciornika krzewiastego (Potentilla fruticosa), także wierzby, zarówno krzaczaste jak i pienne.

Gatunki wierzb o ozdobnych liściach, jak np.: wierzba całolistna (Salix integra) ’Hakuro Nishiki’, wierzba szara (S. cinerea) ’Tricolor’, lub też wierzba purpurowa (S. purpurea) ’Gracilis’, powinny być przycinane corocznie na długość 10–20 cm, ponieważ świeże, silne i zdrowe pędy mają lepiej wybarwione liście. Wierzby o dekoracyjnych kotkach lub odmiany zwisłopędowe, jak np. wierzba iwa (S. caprea) ’Pendula’ lub wierzba całolistna ’Pendula’, przycinamy tak samo, ale dopiero po kwitnieniu, zwykle na początku IV.

Podobnie postępujemy z różami ogrodowymi, gdy po rozgarnięciu kopczyków wiosną, potrafimy już ocenić stan przezimowania pędów. Odmiany wielo- i wielkokwiatowe róż przycinamy krótko, za 3 lub 4 oczkiem. Odmiany parkowe i okrywowe – wyżej – na 30–50 cm lub stosując ciecie prześwietlające.

Inaczej należy przycinać krzewy kwitnące wczesną wiosną, jak np. tawuła nippońska (Spiraea nipponica), van Houtte’a (S. ×vanhouttei), szara (S. ×cinerea) ’Grefsheim’, forsycje (Forsythia), migdałki trójklapowe (Prunus triloba), pigwowce (Chaenomeles), złotlin japoński (Kerria japonica) i wiśnie ozdobne (m.in. Prunus serrulata). Starsze krzewy tych gatunków wymagają regularnego cięcia prześwietlającego i skracania części pędów po kwitnieniu. Cięcie takie przypada na okres końca V i początków VI. Gatunki te w okres spoczynku zimowego wchodzą z uformowanymi już pąkami kwiatowymi. Dlatego przycinanie ich wczesną wiosną ograniczałoby kwitnienie i obniżało dekoracyjność.

Krzewy o kolorowych liściach, jak np. dereń biały (Cornus alba) i jego odmiany, śnieguliczka koralowa (Symphoricarpos orbiculatus) ’Foliis Variegatis’, pęcherznica kalinolistna (Physocarpus opulifolius) ’Luteus’ i ’Diabolo’ lub odmiany bzu czarnego (Sambucus nigra) i koralowego (S. racemosa) również przycinamy corocznie, ale niezbyt silnie. Cienkie pędy skracamy o połowę lub dwie trzecie, grube skracamy słabiej, część wycinając całkowicie. Po takim zabiegu rośliny wypuszczają silne, zdrowe i dobrze ulistnione pędy.

Krzewy o ozdobnych pędach, jak np. dereń biały ’Sibirica’ i rozłogowy ’Flaviramea’, przycinamy krótko, na 30–50 cm w zależności od wieku. Młodsze krzewy niżej, starsze – wyżej.

Ogławianie

Wykonujemy je dla drzew dobrze znoszących zabieg cięcia, które regenerują się i odradzają nawet po usunięciu wszystkich gałęzi. W przypadku drzew starszych i wcześniej nie przycinanych, lepiej jest jednorazowo zredukować koronę tylko w części, maksymalnie do 1/3 objętości, skracając wszystkie gałęzie i konary. Nigdy nie zaleca się ostrego przycinania pnia starych drzew wcześniej nie ogławianych i pozostawiania tzw. słupów telegraficznych. To praktyka zasługująca na krytykę, zarówno od strony fizjologicznej jak i estetycznej.

Wcześniej należy wykonać cięcie zmniejszające objętość korony, a w kolejnych latach przechodzić stopniowo do ogławiania. Następnie, zabiegi cięcia w przypadku takich drzew, silnie już odmłodzonych, należy wykonywać już regularnie, co kilka (2–6) lat, w zależności od tempa wzrostu i lokalizacji. Zabieg ogławiania powinien być prowadzony najlepiej od młodości drzewa.

Gałęzie z takich drzew należy obcinać wszystkie na raz, co roku lub co kilka lat, ostrymi narzędziami tak, by powierzchnie cięcia były jak najmniejsze i gładkie. Drzewa regularnie poddawane zabiegowi ogławiana z uwzględnieniem terminu i techniki cięcia, mogą dożyć nawet do 80–100 lat, a gęsta, odradzająca się korona jest nie tylko wspaniałym widokiem, ale także siedliskiem dla wielu ptaków. Drzewa, które możemy prowadzić w ogrodzie przez ogławianie to np. wierzby, lipy, platany i klony.

Cięcie ogławiające prowadzimy też dla niektórych krzewów piennych, jak np. migdałek i szczepione na pniu wierzby krzaczaste. U wierzb ścinamy wszystkie gałązki krótko i wcześnie wiosną, a u migdałka po kwitnieniu.

Cięcie sanitarne

Polega na usuwaniu martwych gałęzi, takich które pozasychały z barku dostatecznej ilości światła lub są porażone przez choroby zgorzele i zrakowacenia. Zapewnia ono lepszą zdrowotność krzewów. Możemy je wykonywać przez cały rok, po zauważeniu objawów choroby. W tym wypadku lepiej interweniować szybko, niż czekać na optymalny termin cięcia, gdyż w międzyczasie choroba mogłaby się rozwinąć i rozprzestrzeniać.

Chore gałęzie wycinamy zawsze do zdrowego drewna. Usuwamy także pędy przemarznięte a także uszkodzone mechanicznie, np. podczas innych prac lub niesprzyjających warunków pogodowych (np. burze, wichury).

Ciecie poprawiające kwitnienie

Może być wykonywane w różnych terminach, w zależności od tego, kiedy rośliny kwitną i na jakich pędach zawiązują kwiaty.

Krzewy kwitnące latem na pędach tegorocznych, przycinamy mocno wiosną, w zależności od pogody, od końca lutego do początków kwietnia. Są to m.in. hortensje bukietowe i krzewiaste, róże wielkokwiatowe i rabatowe, budleje, tawuły japońskie, lub też ostatnio poszukiwane bardziej egzotyczne przykłady jak np. lagerstroemia indyjska, nazywana też bzem południa. Umiarkowane lub mocne przycięcie pozostawia mniej pędów, które są pobudzone do silnego wzrostu i wiązania dużo większych kwiatostanów niż zwykle.

Krzewy kwitnące wiosną i wczesnym latem, przycinamy zaraz po kwitnieniu, skracając pędy najwyżej o połowę, a część starych pędów wycinamy całkiem. Są to np. forsycje, żylistki, lilaki, krzewuszki i jaśminowce. Takie gatunki jak migdałek trójklapowy i drobny, możemy przycinać mocniej, skracając wszystkie pędy na 3 do 5 oczek.

Oczyszczanie przekwitłych kwiatostanów to niezwykle ważny zabieg, np. u lilaków, różaneczników i azalii, u których po kwitnieniu większość składników pokarmowych jest kierowana na wzrost formujących się owoców i nasion, które nie przedstawiają żadnej wartości dekoracyjnej. Ich wczesne wyłamywanie lub wycinanie, pozwoli roślinom skierować składniki odżywcze na zawiązywanie pąków kwiatowych na kolejny rok. Należy też pamiętać, by krzewy te nie przesychały latem, więc powinny być umiarkowanie podlewane w czasie suszy lub upałów.

Ciecie przedłużające kwitnienie

Wykonywane jest dla roślin, które wiążą dużo pąków kwiatowych w dłuższym czasie (np. budleje) lub mogą powtarzać kwitnienie (niektóre róże, powojniki). W przypadku takich roślin, należy usuwać systematycznie przekwitające kwiaty lub kwiatostany. Ograniczamy w ten sposób wiązanie owoców i nasion na rzecz bujniejszego rozwoju nowych kwiatów jeszcze w tym samym sezonie.

To był fragment książki „Cięcie drzew i krzewów ozdobnych” dr inż. Adama Marosza z Państwowej Uczelni im. Stefana Batorego w Skierniewicach

Jeśli temat Cię zainteresował możesz od razu kupić książkę w naszym sklepie:

Inni czytali również:

Hortensje, jakie wybrać i jak pielęgnować

Co ciąć na wiosnę w ogrodzie?

Jakie rośliny kupić na wiosnę do ogrodu?

Kiedy zbierać poplony?