Wnętrza ogrodowe – dlaczego warto i jak je zaplanować?

Czy w ogrodzie możemy mówić o ścianach, sufitach i podłodze? Oczywiście! Dlaczego warto je zaplanować?

Terminem wnętrza ogrodowego określa się charakterystyczną i spójną kompozycyjnie część ogrodu, która jest autonomiczna i pełni określoną funkcję. To podstawowy moduł konstrukcyjny założenia ogrodowego. Połączenie wnętrz względem siebie musi być logiczne funkcjonalnie, co wynika z podziału ogrodu na strefy połączone szkieletem ścieżek. Takie świadome i przemyślane zestawienie poszczególnych wnętrz ogrodowych wpływa na kompozycję ogrodu.

Ogrodowe wnętrza – jakie powinny być?

Wnętrza ogrodowe powiązane są z podziałem ogrodu na strefy, jednak strefa jest pojęciem bardziej ogólnym, a wnętrze ogrodowe prowadzi do konkretyzacji kompozycji. Wnętrza stanowią więc podstawowy „moduł” konstrukcyjny ogrodu.

We wnętrzach wyróżnia się cztery główne elementy, są to: podłoga (podstawa, płaszczyzna pozioma), ściany, sklepienie i bryły wolnostojące. Aranżację takiego wnętrza można porównać do urządzania pokoju. Kierować się warto zwłaszcza funkcjonalnością, a celem powinno być osiągnięcie harmonii. Ogrodowe salony mogą być geometryczne (regularne) i swobodne (nieregularne). Przykładem aranżacji swobodnej są angielskie ogrody krajobrazowe, kompozycje regularne stanowią zaś jeden z wyróżników ogrodów geometrycznych, np. barokowych.

Analogicznie do projektowania i aranżacji poszczególnych pokoi, podobnie jest z wnętrzami ogrodowymi, jednak wnętrze domowe jest wyizolowane z krajobrazu, tymczasem wnętrze ogrodowe jest jego integralną częścią. Do tworzenia wnętrza używany jest zarówno materiał roślinny, jak i mała architektura ogrodowa.

1. Cztery ściany

Ściany mają za zadanie tworzyć umowne oddzielenie wnętrza od pozostałych części ogrodu. Mogą być wykonane z roślin (drzew i krzewów), ale też z połączenia roślin i małej architektury, czego doskonałym przykładem są trejaże porośnięte pnączami lub mury, płoty, na których powieszone są pojemniki z roślinami. Funkcję ściany zieleni mogą też pełnić piętrowo rozplanowane wokół wnętrza podwyższone rabaty bylinowe w skrzyniach lub w gruncie, ale z wysokimi bylinami (np. ostróżkami, malwami, dziewannami, omanami, sadźcami). Najbardziej oczywiste ściany stanowią przylegające budynki, lite mury, nieażurowe płoty panelowe. Ścianę w ogrodzie może stanowić też ściana wodna, tzn. fontanna, z której po stosunkowo szerokiej powierzchni spływa woda.

2. Podłoga

Jako podstawa wnętrza mogą służyć: murawa, żwirowisko, wgłębnik, powierzchnia porośnięta roślinami okrywowymi, lustro wody, taras lub placyk pokryty nawierzchnią utwardzoną.

3. Sufit

Za sklepienie, czyli sufit wnętrza, można uznać niebo, w sytuacji gdy wnętrze jest nieosłonięte z góry. Wnętrze może być również zamknięte sklepieniem, które tworzyć będą np. konary drzew, pergola porośnięta pnączem, bindaż (rośliny związane pędami i tworzące tunel) lub elementy architektury ogrodowej, jak zadaszenie drewniane, tkanina markizowa.

4. Meble

Elementami wolnostojącymi, które są również integralną składową wnętrza ogrodowego są meble ogrodowe, dekoracyjne solitery roślinne, rzeźby, fontanny, głazy, poidełka, zegary słoneczne itp.

Wnętrza ogrodowe – architekt radzi:

• W dużych ogrodach ściany można tworzyć z liniowych rzędów drzew, tworzących aleje lub szpalery. W mniejszych ogrodach zazwyczaj wykorzystywane są rośliny żywopłotowe.
• Decydując się na budowę ściany z roślin liściastych warto pamiętać, że lita powierzchnia w sezonie wegetacyjnym, stanie się ażurowa w okresie zimowym. Wyjątkiem są ściany z roślin zimozielonych (np. berberys Julianae, bukszpan, cis, ostrokrzew), które utrzymują swoją funkcję także zimą.
• Ciekawym rozwiązaniem pozwalającym na logiczne i płynne łączenie wnętrz ogrodowych jest planowanie na zboczach murków oporowych, które pozwalają stworzyć tarasowe przejścia pomiędzy poszczególnymi wnętrzami. Do tego celu można wykorzystywać gabiony, które dodatkowo mogą zostać obsadzone roślinami.
• W ogrodach nowoczesnych można stosować szkło hartowane, metal (płyty metalowe, kortenowe), surowy beton.

Okno na świat w ogrodowym wnętrzu

W każdym wnętrzu potrzebne są okna, czyli otwory, przez które wpada światło oraz widać elementy otaczającego krajobrazu. W przypadku zielonych wnętrz, oknem mogą być przerwy w ciągłości nasadzeń, bramy, furtki, otwory w ścianach lub murach, kratki o dużych prześwitach lub np. rzadkie palisady.

W zależności od proporcji otworów do litych powierzchni ścian, rozróżnia się trzy rodzaje wnętrz ogrodowych:

• Wnętrza konkretne, inaczej zamknięte. To kompozycje o bardzo czytelnych, oddzielających od otoczenia ścianach, gdzie proporcja otwarć do litych powierzchni nie przekracza około 30%. W praktyce są to zazwyczaj wnętrza otoczone murami lub przylegającymi do nich ścianami budynków albo bardzo gęstymi żywopłotami zimozielonymi.
• Wnętrza obiektywne, czyli półotwarte. Przestrzeń otwarta zajmuje w nich 30–60%. Mogą to być aranżacje jednostronnie zamknięte, z luźnymi szpalerami roślin lub lekko przesłonięte i wydzielone z otoczenia. Forma wnętrza jest nadal czytelna, choć delikatnie łącząca się i współgrająca z jej zewnętrzem.
• Wnętrza subiektywne, czyli otwarte. Proporcja otwarć do powierzchni ścian jest większa niż 60%. Są to wnętrza umowne, określone względem krajobrazu w dyskretny i nieoczywisty sposób, jednak z uwagi na swoją kompozycyjną spójność, możliwe do wydzielenia z otaczającego krajobrazu.

Kawalerka czy willa?

W większych ogrodach, gdzie z podziału na strefy wynika potrzeba zaprojektowania większej liczby wnętrz, należy pamiętać o ich płynnym powiązaniu i logicznym połączeniu siatką ciągów komunikacyjnych. Z racji pełnionej funkcji, każde wnętrze będzie oczywiście inne. Pojawią się np. wypoczynkowe salony ogrodowe, kuchnie, jak i wnętrza gospodarcze oraz reprezentacyjne, kąciki do zabawy dla dzieci oraz otwarte wnętrza krajobrazowe.

W małych ogrodach jest często tak, że cała przestrzeń stanowi jedno wnętrze ogrodowe. Nie ma w takim przypadku uzasadnienia dla dzielenia terenu na mikroskopijne wnętrza. Takie kompozycje nazywane są ogrodami jednownętrzowymi, a ich przykładem są małe ogrody przy szeregowcach, nowoczesnych apartamentach, patia, wirydarze.

Dobrym zabiegiem na optyczne powiększenie takiej przestrzeni jest wizualne powiązanie wnętrza domu i ogrodu. Uzyskamy to poprzez zaprojektowanie podstawy wnętrza (podłogi) ogrodu z materiału bardzo zbliżonego kolorystycznie i fakturowo do podłogi w domu. Pozwoli to osiągnąć wrażenie powiększenia obu wnętrz. Idąc dalej, można też odzwierciedlić meble i elementy dekoracyjne z mieszkania także na tarasie. Powiązanie obu wnętrz zatrze granice między nimi, tworząc ład kompozycyjny i harmonię.

 

Wnętrza ogrodowe – dobra rada

Na ściany wykonane z żywopłotów formowanych najlepiej sprawdzą się buk, grab, bukszpan, cis, żywotnik zachodni. Do kompozycji nieformowanych, o naturalistycznym pokroju, doskonale będą pasować berberysy, derenie, irgi, ogniki, jaśminowce, krzewuszki, leszczyny, pęcherznice.

 

Inni czytali również:

Jak zbudować ogród zimowy?

Mały ogród – aranżacje, które zaoszczędzą miejsce

Budki lęgowe dla ptaków – wymiary, wskazówki do montażu

Ogródek przy szeregowcu

Wysiew kwiatów w kwietniu – które gatunki będą najlepsze?

Stwórz swój rajski ogród

 

Źródło: miesięcznik „Mój Ogródek”

Fot. Shutterstock.com