Powojniki (clematisy) wielokwiatowe – odmiany i uprawa

Powojniki (clematis) to bez wątpienia jedne z najpiękniejszych roślin uprawianych w ogrodach.

Zachwycają zarówno wielkością, barwą, jak i budową kwiatów.

Sięgnij po e-booki dostępne w naszym sklepie:

• Najpiękniejsze rośliny
• Kwiatowe rabaty
• Hortiterapia
• Ogródkowe inspiracje 

Pnącza te osiągają zazwyczaj od 2 do 4 m wysokości i przytrzymują się podpór ogonkami liściowymi. Ich największą ozdobą są wspaniałe kwiaty osiągające średnicę nawet do 25 cm! Zwykle są pojedyncze, ale mogą być też półpełne i pełne. Dodatkową dekorację stanowią bardzo liczne pręciki, często kontrastowo wybarwione. U większości odmian mają one kolor żółtawy lub kremowy, ale bywają również czerwone, różowe albo z ciemno wybarwionymi pylnikami.

Kwiaty rozwijają się na pędach ubiegłorocznych – od maja do czerwca lub na pędach tegorocznych – w drugiej połowie czerwca i w lipcu. Wiele odmian powtarza kwitnienie późnym latem i jesienią.

Odmiany powojników (clematis) – co wybierać?

Obecnie w uprawie znajduje się około 200–300 odmian powojników. Mają one różne wymagania i odporność, dlatego warto pamiętać o starszych, sprawdzonych odmianach. Jest wśród nich wiele polskich powojników, znanych i cenionych na całym świecie, łatwych w uprawie, cechujących się dużą zdrowotnością, obfitym kwitnieniem i wytrzymałością na mróz.

W bieli

Na biało kwitnie m.in. ’Snow Queen’, ’Henryi’ a także ’Matka Urszula Ledóchowska’, ’Matka Teresa’, ’Jerzy Popiełuszko’. Alabastrowe kwiaty z jasnoróżową pręgą (szczególnie widoczną jesienią) ma powojnik ’Jan Paweł II’. Zawsze pełne, kuliste lub półkuliste białe kwiaty zdobią pędy odmiany ’Maria Skłodowska Curie’, a półpełne, białe, niekiedy zaróżowione ma ’Matka Siedliska’.

Clematis w pastelach

Subtelnie, czysto wyglądają duże, jasne kwiaty powojników, niezależnie od tego czy są pojedyncze, czy pełne. Wśród godnych polecenia odmian znajduje się ’Błękitny Anioł’ o kwiatach jasnoniebieskich, z jaśniejszym pasem pośrodku działek i ’Emilia Plater’ o kwiatach jasnoniebieskofioletowych, z fioletową pręgą (różowiejących podczas przekwitania) – obie o lekko pokarbowanych brzegach i ładnej teksturze działek. Niebieskofioletowe, ale zawsze pełne kwiaty są ozdobą odmiany Mazury, a pojedyncze – m.in. powojników ’Fujimusume’ i ’Generał Sikorski’. Z kolei jednolicie różowe kwiaty posiada ’Barbara’.

Wielobarwne powojniki

Część odmian ma kwiaty dwubarwne. Jasnoniebieskofioletowe działki z szerokim, białym paskiem pośrodku cechują odmianę Misayo. Kwiaty w kolorze jasnoróżowoliliowym z intensywnie różową pręgą ma ’Nelly Moser’. Podobne, lecz półpełne lilioworóżowe są kwiaty odmiany Piilu, a ciemniejsze – powojnika ’Doctor Ruppel’. Dwubarwne, różowe kwiaty z białawym pasem na działkach tworzy odmiana Bieszczady, a trójbarwne: fioletowo-biało-granatowe ’Multi Blue’. Wyjątkowo pięknie prezentuje się też pełna, różowo-biała ’Josephine’.

Urok fioletu i purpury

Mocną, zdecydowaną barwą i często aksamitnymi działkami przyciągają wzrok powojniki o ciemnych kwiatach. Ciemnofioletowopurpurowe kwiaty ma m.in. odmiana Gipsy Queen, fioletowoczarne (purpurowiejące podczas przekwitania) – ’Romantika’, fioletowopurpurowe – ’Polish Spirit’, fioletowogranatowe – ’Jackmanii’, a ciemnofioletowe, bardzo duże (średnicy do 22–25 cm) – ’Kacper’. Piękne są też kwiaty w odcieniach purpury, m.in. u odmian ’Warszawska Nike’ i ‘Monte Cassino’ oraz czerwieni, np. u ’Niobe’ (ciemnoczerwone, na początku kwitnienia prawie czarne), ‘Kardynał Wyszyński’ (ciemnoczerwone, z czasem fioletowiejące), ‘Westerplatte’ (czerwone, aksamitne, z białą pręgą od spodu).

Gdzie sadzić powojniki (clematis)? 

Powojniki można sadzić przy altanach, pergolach, trejażach, kratownicach, łukach, słupach, bramkach i ogrodzeniach (zwłaszcza siatkowych). Korzystniejsze są konstrukcje ażurowe, wolno stojące, ponieważ nie nagrzewają się silnie w czasie upałów. Ważne jest, aby podpory umożliwiały owinięcie się ogonka liściowego (ich elementy powinny mieć do ok. 2 cm grubości). Powojniki można sadzić także przy pniach drzew, w pobliżu wyższych krzewów lub na rabatach, pomiędzy innymi roślinami. Wiele odmian nadaje się do uprawy w dużych pojemnikach. Odmiany o ciemnych kwiatach ładnie prezentują się na jasnym tle, z kolei jasno kwitnące – na ciemnym tle.

Czego potrzebują?

Powojniki wielkokwiatowe dobrze rosną na glebach przeciętnych (po ich użyźnieniu), ale preferują gleby żyzne, próchniczne, świeże, przepuszczalne, od lekko kwaśnych do obojętnych lub lekko zasadowych. Powinny być uprawiane w miejscach osłoniętych od silnych wiatrów, ale lekko przewiewnych, co sprzyja zdrowotności. Wiele odmian „lubi”, gdy ich dolna część jest ocieniona, a górna – oświetlona. W miejscach nasłonecznionych dobrze rosną i kwitną odmiany o ciemnej barwie kwiatów i o kwiatach pełnych. Odmiany o jasnych kwiatach lepiej rosną na stanowiskach półcienistych.

Pielęgnacja powojników

• Po posadzeniu powojników zalecane jest ściółkowanie gleby wokół roślin.
• Powojniki należy ciąć wiosną, odmiany wcześnie kwitnące wysoko, 1–1,5 m nad ziemią, natomiast późno kwitnące – nad 2–3 parą pąków (0,2–0,5 m nad ziemią).
• W sezonie rośliny potrzebują regularnego podlewania i nawożenia. Korzystnie jest stosować nawozy wolnodziałające – wówczas wystarczy podać je jednorazowo wczesną wiosną i wystarczą na cały sezon.
• Większość odmian cechuje się dużą odpornością na mróz. Aby ochronić je przed podmarzaniem w surowe zimy, można je zabezpieczyć podobnie jak róże (zakopczykować nasadę, lecz bez przyginania pędów do ziemi).

Inni czytali również:

Drobnokwiatowe powojniki

Jak zaaranżować zacienione miejsca w ogrodzie

Elegancka czerń roślin w ogrodzie

15 najlepszych pnączy ozdobnych do ogrodu

Co ciąć na wiosnę w ogrodzie?

Źródło: miesięcznik „Działkowiec”

Fot.: Shutterstock.com