„Dziedziczenie” działki w ROD
Ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych (urod) zawiera szczególne rozwiązania dotyczące losu działki po śmierci działkowca.
Wbrew ogólnej regule, prawo do działki i własność znajdujących się na niej naniesień i nasadzeń, nie wchodzą w skład tzw. masy spadkowej, a podlegają odrębnemu reżimowi, ujętemu w art. 38 urod.
Wyłączenie spod standardowego spadkobrania pozwala uniknąć sytuacji, że ciągnące się niejednokrotnie latami postępowanie o podziału spadku, spowoduje zaniedbanie działki i w sposób negatywny odbije się na sąsiedztwie.
Wprowadzone w art. 38 urod rozwiązania opierają się na założeniu, że działka pozostaje w rodzinie. Stąd można mówić o swoistym „dziedziczeniu”, zwłaszcza że ustawodawca określa porządek nabywania prawa do działki.
„Dziedziczenie” działki w ROD – małżonek ma pierwszeństwo
W pierwszej kolejności prawo do działki przypada małżonkowi zmarłego działkowca. Rozróżnia przy tym sytuacje, gdy prawo to przysługiwało dotychczas wspólnie obu małżonkom oraz gdy przynależało wyłącznie zmarłemu.
W pierwszym przypadku prawo automatycznie pozostaje „w całości” przy żyjącym małżonku – mówiąc kolokwialnie, nie musi nic robić.
W drugim konieczne jest podjęcie określonego działania. Małżonek, który nie posiadał prawa do działki, aby nabyć prawo po zmarłym, powinien w terminie 6 miesięcy od dnia śmierci złożyć oświadczenie o wstąpieniu w stosunek prawny wynikający z dzierżawy działkowej. Złożenie wniosku skutkuje automatycznym nabyciem prawa do działki – nie ma konieczności podpisywania umowy z zarządem ROD.
Inne osoby muszą czekać
Zaniechanie przez małżonka złożenia wniosku w terminie 6 miesięcy powoduje, że jego uprawnienie wygasa. Wówczas „aktywują” się uprawnienia pozostałych osób bliskich zmarłego. Przez osoby bliskie rozumiemy tu zstępnych zmarłego (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), rodzeństwo, dzieci rodzeństwa oraz osoby pozostające z nim w stosunku przysposobienia (art. 2 pkt 8 urod). W ciągu kolejnych 3 miesięcy mają czas na zgłoszenie do Zarządu ROD roszczenia o ustanowienie prawa do działki po zmarłym.
Ponieważ w trakcie 3 miesięcy roszczenie może zgłosić wiele osób, Zarząd ROD musi czekać z zawarciem umowy do końca terminu. Co więcej, jeżeli zgłosi się kilka osób, o ustanowieniu prawa do działki rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym. Decydując, kto nabędzie prawo, sąd bierze pod uwagę w szczególności czy osoba ta korzystała z działki ze zmarłym.
Analogiczny tryb ma zastosowanie, gdy zmarły nie pozostawał w związku małżeńskim. Jednak wówczas termin dla osób bliskich na zgłoszenie roszczenia wynosi 6 miesięcy – liczone się od dnia śmierci działkowca. Jeżeli zgłosi się kilka osób, to o tym, komu przypadnie działka, również rozstrzygnie sąd.
„Dziedziczenie” działki w ROD – formalności i rozliczenie
Warto zaznaczyć, że małżonek zmarłego nabywa prawo automatycznie – po złożeniu wniosku, pozostałe osoby bliskie nabywają prawo dopiero po zawarciu umowy dzierżawy działkowej z Zarządem ROD. Istotna jest także kwestia rozliczenia się ze spadkobiercami za majątek zlokalizowany na działce. Ustawa wyłącza prawo do działki z masy spadkowej. Ale wraz z prawem do działki następuje przejęcie majątku na działce – własności naniesień i nasadzeń. Dlatego roszczenie o wartość tego majątku wlicza się do masy spadkowej, a nowy działkowiec będzie obowiązany dokonać rozliczenia z tego tytułu ze spadkobiercami.
Inne porady prawne na naszym portalu:
Fot. Shutterstock.com
