Co zrobić z ziół? Zioła w kuchni, domowej apteczce i kosmetykach
Warto zbierać zioła od wiosny aż po jesień, gdyż w okresie zimowym będą stanowiły źródło cennych przypraw, herbatek ziołowych oraz naturalnych preparatów kosmetycznych.
Duży wybór nasion ziół w atrakcyjnych cenach! Sprawdź ofertę w naszym sklepie.
Do najważniejszych surowców zielarskich zalicza się: ziele (nadziemną część rośliny), liście, kwiaty, owoce, nasiona, korzenie, kłącza oraz korę. Prawidłowe suszenie ziół jest bardzo ważne, ponieważ nieodpowiednio suszone nie zachowają swoich właściwości. Jednym z najważniejszych zabiegów, które pozwalają zapewnić odpowiednią jakość surowca jest:
- właściwy termin zbioru oraz suszenie roślin zielarskich bezpośrednio po zbiorze;
- suszenie w miejscach zacienionych, przewiewnych bez innych zapachów lub w suszarniach;
- czas i temperatura (wyższa temperatura i dłuższy czas suszenia powodują większą degradację związków biologicznie czynnych zawartych w roślinach i surowcach zielarskich).
Zioła w kuchni
Aromatyzowane octy i oleje
Są znakomitym dodatkiem do sałatek, marynowania mięs lub do nacierania pieczywa. Przygotowanie tych przetworów jest proste wymaga jednak cierpliwości i czasu.
Składniki: Do przygotowania aromatycznego oleju potrzebujemy dobrej jakości oliwy (np. oliwa z oliwek) lub oleju (np. słonecznikowego), zioła suszonego lub świeżego lub też kompozycji kilku ziół. Do tego celu nadają wszystkie zioła przyprawowe, tj. rozmaryn, estragon, bazylia, cząber, tymianek, majeranek, czosnek, papryka chili.
W czystym słoju umieszczamy zioła i zalewamy oliwą, odstawimy na tydzień w chłodne ciemne miejsce, podczas leżakowania kilkakrotnie potrząsamy olejem, następnie przecedzamy przez wyłożone warstwą gazy sito i przelewamy do butelki.
W przygotowaniu octu postępujemy podobnie, używając najlepiej wysokiej jakości octu jabłkowego lub winnego. Wybrane zioła kroimy drobno i zalewamy w słoju octem. Pozostawiamy na okres miesiąca w jasnym miejscu, ale nie nasłonecznionym, po tym czasie ocet zlewamy do butelek.
Zioła w domowej apteczce
Nalewki oraz aromatyzowane wina
W warunkach domowych istnieje możliwość przygotowania znakomitych leczniczych przetworów na bazie alkoholu z wykorzystaniem ziół. Takie przetwory w okresie zimowym są nieocenionym źródłem cennych substancji, które przeciwdziałają przeziębieniom, rozgrzewają w chłodne dni, wspomagają procesy trawienne.
Nalewka szałwiowo-miętowa
Ten ziołowy wyciąg ma działanie pobudzające do trawienia. Nadaje się również jako preparat do płukania gardła, po uprzednim rozcieńczeniu z wodą –1/2 łyżeczki nalewki na 1/4 szklankę wody.
Składniki: ok. 7 niezdrewniałych, zielonych ulistnionych pędów szałwii lekarskiej; kilkanaście listków mięty; 0,5 l 50% alkoholu
Umyte liście szałwii i mięty wkładamy do szklanego słoja i zalewamy alkoholem. Odstawiamy do zacienionego miejsca na 10 dni. Następnie przecedzamy i rozlewamy do butelek. Zamykamy korkiem.
Winko z dziurawca
Zaleca się jego picie (25 ml) przy nieżytach żołądka i jelit, a także przy niespokojnym śnie. Składniki: 100 g świeżych kwiatów dziurawca; 1 l białego wytrawnego wina
Kwiaty wkładamy do szklanego, szczelnie zamykanego naczynia i zalewamy winem. Odstawiamy w jasne miejsce, codziennie mocno wstrząsamy zawartością. Po 8 dniach wino przecedzamy przez gęste sitko lub gazę, przelewamy do butelki. Przechowujemy w chłodnym i ciemnym miejscu.
Ziołowe cukierki na kaszel
Na bazie ziół możemy przygotować smakołyki, które dodatkowo mają cenne właściwości lecznicze, szczególnie w przeziębieniu, chorobach górnych dróg oddechowych oraz kaszlu.
Składniki: 1 łyżeczka anyżu, tymianku, kopru włoskiego, mięty; 1 łyżka soku z cytryny; 1 szklanka cukru; ½ szklanki cukru brązowego; woda
Do szklanki wsypujemy zioła i zalewamy do połowy gorącą wodą, po 15 minutach odcedzamy. W garnku roztapiamy cukier, dodajemy sok z cytryny oraz napar z ziół, gotujemy ok. 20 minut. Gdy masa przestygnie, wlewamy ją do foremek, np. na kostki lodu.
Zioła w kosmetyce
Zioła stanowią składnik wielu maści, mazideł, kremów, szamponów oraz innych preparatów kosmetycznych. Mając dostęp do dobrej jakości surowców zielarskich, warto pokusić się o sporządzenie kosmetyków w zaciszu domowym.
Krem nawilżający do rąk
Składniki: 3 łyżki wazeliny kosmetycznej; 3 łyżki kwiatów czarnego bzu; 1 łyżka kwiatów nagietka
Roztapiamy wazelinę, dodajemy do niej bez oraz nagietek, wszystko razem mieszamy i podgrzewamy w kąpieli wodnej 45 min, co jakiś czas mieszając. Gorący krem przecedzamy i wlewamy do pudełeczka, studzimy i zamykamy.
Ziołowe toniki
Do najbardziej polarnych ziół, z których można wykonać toniki stosowane do oczyszczania twarzy są lawenda i nagietek. Łagodnie oczyszczają i tonizują skórę, nie wysuszając jej. Mają właściwości odkażające, dlatego doskonale nadają się również do cery trądzikowej.
Składniki: 100 ml wrzącej wody; 2 łyżki kwiatów lawendy (świeżych lub suszonych)
Kwiaty zalewamy i zostawiamy pod przykryciem na około 20 min. Ostudzonym naparem przemywamy twarz. Tonik taki najlepiej przechowywać w lodówce i zużyć w ciągu kilku dni. W przypadku cery suchej dodajemy jeszcze 2 krople gliceryny (do kupienia w aptekach).
Zioła – pamiętaj!
Całe kwiatostany zrywamy z rumianku, podbiału, lipy, stokrotki, bzu czarnego i lawendy, u niektórych gatunków zbieramy części kwiatostanów np. kwiaty języczkowe u nagietka, słonecznika i bławatka lub części kwiatów – np. tylko płatki róży.
Ziele części roślin zbiera się je przed okresem kwitnienia, najpóźniej w czasie kwitnienia, zawierają wówczas najwięcej substancji czynnych.
Owoce, nasiona zbieramy w dni pogodne i suche, kiedy są dojrzałe i mają właściwą barwę dla danego gatunku.
Korzenie kłącza zbiera się je wówczas, gdy roślina zgromadzi najwięcej substancji czynnych – jest to zazwyczaj koniec okresu wegetacyjnego.
Czy wiesz, że… Zioła zbierane w ogrodzie i na łące najczęściej należą do grupy surowców olejkowych, które suszy w temp. 35ºC lub w warunkach naturalnych np. bazylia pospolita, tymianek właściwy, lebiodka pospolita. Do głównych związków w surowcach zielarskich zaliczamy alkaloidy (często silne trucizny), antocjany (barwniki), flawonoidy (barwniki zwykle żółtej barwy), garbniki (o właściwościach ściągających i cierpkim smaku), glikozydy (np. nasercowe), gorycze, olejki eteryczne, oleje tłuste, saponiny, śluzy, żywice, witaminy oraz związki mineralne.
Inni czytali / oglądali również:
Słodkie maseczki własnego wyrobu
Apteczka na wakacje – co do niej spakować?
Źródło: miesięcznik „Mój Ogródek”
FOT.: SHUTTERSTOCK.COM/C. MULLER; SHAITTH; GORILLAIMAGES; ENCIERRO; I. BURAKOVA
