Hortensje, jakie wybrać i jak pielęgnować

Hortensje to urocze krzewy kwitnące od czerwca do października. Przy nieumiejętnej pielęgnacji mogą jednak sprawiać problemy.

 Ze względu na podobieństwo do bzów i preferencje wilgotnych stanowisk, początkowo były nazywane „wodnymi bzami”. To bogaty rodzaj obejmujący gatunki o spektakularnych kwiatostanach, ale także ozdobnych liściach. Rodzaj hortensja (Hydrangea) obejmuje ponad 20 różnych gatunków, rosnących głównie w umiarkowanym klimacie wschodniej Azji oraz wschodnich rejonach Ameryki Północnej.

W warunkach naszego klimatu najlepiej sprawdzają się gatunki kwitnące na pędach tegorocznych np. hortensja krzewiasta i hortensja bukietowa.  Są bardzo wytrzymałe na mróz i polecane do uprawy na terenie całego kraju.

Jeśli chcecie lepiej poznać hortensje i dowiedzieć się więcej kupcie naszą książkę „Hortensje od A do Z”

Hortensje ogrodowe (H. macrophylla)

Są bardzo popularne, choć nieco zawodne pod względem kwitnienia. Tradycyjne odmiany kwitną na pędach dwuletnich, dlatego mogą przemarzać.

Krzewy dorastają do 1–1,5 m wysokości i szerokości. Ich kwitnienie, w zależności od odmiany, trwa od czerwca do września.

Hortensje ogrodowe o kulistych kwiatostanach

W uprawie najczęściej znajdują się odmiany o kulistych kwiatostanach średnicy 15–25 cm, tworzonych wyłącznie przez duże kwiaty płonne.

Mogą mieć jednolite zabarwienie:

• białe (np. ’Caipirinha’, 'Vanilla sky’, ’Schneeball’, ’Soeur Thérèse’),
• różowe (np. ’Bouquet Rose’, ’Freudenstein’, ’Sibilla’),
• czerwone (np. ’Leuchtfeuer’),
• fioletowe lub niebieskie (np. 'Red Beauty Lila’ ’Nikko Blue’)

Są też odmiany wielobarwne np. biało-różowa (np.’Tivoli’)

Hortensje ogrodowe o płaskich kwiatostanach

Mniejszą popularnością cieszą się odmiany o płaskich, talerzowatych kwiatostanach otoczonych pojedynczym wianuszkiem kwiatów płonnych, jak np. ’Lynn’ o różowych kwiatach. W tej grupie ciekawostką są odmiany ’Maculata’ lub ’Tricolor’, o ozdobnych, biało lub kremowo obrzeżonych liściach.

Hortensje ogrodowe kwitnące na pędach tegorocznych

Od kilku lat na rynku dostępne są hortensje ogrodowe z serii Endless Summer, Everblomm oraz Forever & Ever, które 60–80% kwiatostanów zawiązują na pędach tegorocznych. Dzięki temu, w przeciwieństwie do tradycyjnych odmian, ryzyko, że przemarzną im pąki i nie zakwitną w danym roku jest minimalne.

Hortensje krzewiaste (H.arborescens)

 Zarówno gatunek, jak i jego odmiany dorastają do ok. 1,5 m wysokości. Kremowobiałe kwiaty, zebrane w półkuliste kwiatostany średnicy 5–15 cm pojawiają sięu nich od połowy lipca do końca sierpnia. W czasie przekwitania – zielenieją.

 Największą popularnością cieszą się odmiany o okazałych, kulistych kwiatostanach, zbudowanych wyłącznie z dużych kwiatów płonnych:

•       ’Annabelle’ o średnicy kwiatostanów niekiedy nawet do 40 cm!
•      ’Grandiflora’ (średnica do 20 cm)
•       Invincibelle ‘Ncha 1’, kwiaty od początku są różowe, jaśniejące w miarę przekwitania i   pod wpływem słońca.

Hortensje bukietowe (H. paniculata)

Dorasta u nas do 2–3 m wysokości. Białe płodne i płonne kwiaty tworzą stożkowate wiechy, które pojawiają się na wierzchołkach pędów w sierpniu i wrześniu. W miarę przekwitania przyjmują zwykle różowe zabarwienie. Z ok. 40 rozmnażanych u nas odmian najczęściej produkowane są:

• ’Magical Candle Bokraflame PBR’ o bardzo licznych kwiatach o długości do 30 cm. Początkowo mają zabarwienie żółto-zielonobiałe, a następnie kredowobiałe. Odmiana polecana na suche bukiety i do wazonu
• ’Grandiflora’
• ’Bombshell PBR’ odmiana silnie rosnąca o kremowo białych kwiatach
• ’Phantom’, ’Limelight’
• ’Pink Diamond’ o kwiatostanach długości 20–30 cm zbudowanych wyłącznie z dużych kwiatów płonnych,
• ’Early Harry’ PBR® najwcześniej kwitnąca odmiana hortensji, kwiaty białe później różowo czerwone
• ’Kyushu’ – o wysmukłych wiechach, z dużą liczbą kwiatów płodnych
• ’Vanille-Fraise’
• ’Renhy’ – ma  nietypową barwę kwiatów, ponieważ początkowo są kremowobiałe, następnie różowe, a wreszcie podczas przekwitania – czerwone.
• Early sensation ’Bulk’, która wyróżnia się szybkim przebarwianiem kwiatów oraz brązowawoczerwoną barwą jesiennych liści
• Great Star ’Le Vasterival’ o ciekawym kształcie kwiatów płonnych. Osiągają one do 5–6 cm średnicy i mają kształt „wiatraczków”.

Hortensje pnące (H. petiolaris)

Jest to gatunek niezawodny, pnącze, które może się wspinać nawet do 25 m wysokości. Jej ozdobą są błyszczące liście, a w końcu czerwca i lipcu rośliny uatrakcyjniają płaskie, kremowobiałe kwiatostany średnicy do 25 cm.

Hortensje dębolistne (H. quercifolia)

Zwraca uwagę wyjątkowymi, klapowanymi liśćmi. Osiągają one ok. 20 cm długości. Są grube, od spodu mocno owłosione, a jesienią przebarwiają się na purpurowo. Kwitnieniem gatunek ten przypomina hortensję bukietową. Jego ciekawą odmianą jest ’Snowflake’ o kwiatach pełnych, początkowo kremowobiałych, a przy przekwitaniu różowych. Jej ozdobą są lancetowate, obustronnie owłosione, liście długości do 25 cm.

Hortensje kosmate (H. aspera)

Jej ozdobą są płaskie niebieskofioletowe kwiatostany średnicy do 25 cm,  otoczone są białymi kwiatami płonnymi. Jej odmiana Macrophylla ma jeszcze większe kwiatostany.

Hortensje piłkowane (H. serrata)

Niewysoki krzew o piłkowanych liściach, przebarwiających się jesienią na czerwono. Kwitnie obficie od lipca do połowy września, wytwarzając płaskie błękitne kwiatostany. Polecane odmiany:

• ’Bluebird’ obficie kwitnąca
• ’Intermedia’ odmiana o oryginalnych kwiatach, płaskie kwiatostany są lekko wklęsłe, z niebieskimi kwiatami płodnymi w środku i płonnymi, biało-różowymi na zewnątrz
• ’Veerle’ PBR® wcześnie kwitnąca, kwiaty różowe lub błękitne w zależności od odczynu podłoża

Wymagania uprawowe hortensji

Do prawidłowego wzrostu i rozwoju hortensje wymagają gleb żyznych, próchnicznych i wilgotnych, o odczynie lekko kwaśnym. Wszystkie źle znoszą suszę, dlatego niezbędne jest odpowiednie podlewanie, a po posadzeniu wskazane jest ściółkowanie korą sosnową. Większość hortensji dobrze rośnie na stanowiskach półcienistych, zacisznych i osłoniętych. Miejsca zacienione wskazane są dla hortensji pnącej, na nasłonecznionych można natomiast uprawiać hortensje bukietowe i krzewiaste. W naszych warunkach najlepiej zimują hortensje bukietowe i krzewiaste. Zawodzą gatunki kwitnące na pędach ubiegłorocznych – ogrodowa, piłkowana, dębolistna, kosmata. Dla nich wskazane jest kopczykowanie podstawy pędów i okrywanie krzewów agrowłókniną.

Cięcie hortensji

Hortensje zawiązujące kwiatostany na pędach tegorocznych (bukietowe i krzewiaste) można przycinać wczesną wiosną. U hortensji krzewiastej oraz piennych form hortensji bukietowej zabieg ten można wykonać jeszcze jesienią. Unikamy wówczas możliwości uszkodzenia przez opady śniegu a także ryzyka słabszego kwitnienia, jeśli cięcie wykonamy zbyt późno. U hortensji bukietowych ubiegłoroczne pędy skracamy o ok. 2/3 ich długości, u krzewiastych – wszystkie pędy przycina się na wysokości ok. 20 cm nad powierzchnią gleby. U roślin starszych korzystne jest cięcie prześwietlające. Hortensji zawiązujących kwiatostany na pędach ubiegłorocznych generalnie się nie przycina, z wyjątkiem usuwania pędów przemarzniętych i uszkodzonych. Wiosną ostrożnie odcina się u nich jedynie przekwitłe kwiatostany (tuż pod ich nasadą). Pnące hortensje  nie wymagają cięcia.

Zastosowanie

Hortensje doskonale nadają się do sadzenia w miejscach reprezentacyjnych, na tle drzew i krzewów, w towarzystwie ozdobnych traw, roślin okrywowych lub bylin. Można je sadzić pojedynczo i w grupach, a także w postaci nieformowanych żywopłotów. Niektóre hortensje oferowane są do sprzedaży w formie drzewiastej. Pozwala to na ich uprawę również w dużych pojemnikach na balkonach i tarasach.

Jak zmienić kolor hortensji

Kwiaty hortensji ogrodowych można „przemalowywać”, regulując odczyn gleby oraz podając nawóz zawierający jony glinu. W glebie kwaśnej z glinem – niebieszczeją, a w bardziej zasadowej – stają się bardziej różowe. Odmienne przebarwienia można uzyskać również na pojedynczej roślinie, różnicując warunki glebowe np. tylko z jednej strony systemu korzeniowego.

Czujesz niedosyt wiedzy? Zajrzysz też:

Jak ciąć drzewa i krzewy ozdobne

Co na rabaty? Byliny o długim kwitnieniu w ogrodzie

Uprawa hortensji (wideo z dr inż. Adamem Maroszem)

Hortensje – kompozycje w ogrodzie

Odmiany hortensji – te znane i mniej znane

Polecamy też nasze najnowsze książki