Bonsai do ogrodu lub do domu

Sztuka miniaturyzacji roślin nazywana bonsai, pozwala tworzyć urocze okazy minidrzewek, które zawsze przyciągną uwagę i uatrakcyjnią każde miejsce.

Sprawdź e-booki dostępne w naszym sklepie:

• Niezawodne Iglaki 
• Ogródkowe inspiracje
• Najpiękniejsze rośliny

 

Z pewnością stworzenie własnego bonsai daje wiele satysfakcji i radości. Trzeba jednak podkreślić, że jest to sztuka dla cierpliwych i wytrwałych, bowiem aby uzyskać oczekiwany efekt potrzeba czasu.

Od czego zacząć?

Przed wyborem roślin warto zapoznać się ze stylami, czyli formami, jakie wyróżnia się w sztuce bonsai. Jest to między innymi: styl z wyprostowanym, pionowym pniem i gałęziami w kształcie piramidy (chokkan), o prostym pniu (moyogi), pochylonym w prawą lub lewą stronę (shakan), lub o pniu na przemian wygiętym w prawo i lewo (bankan), a także o pniu zwisającym, kaskadowym (kengai). Znajomość tych stylów ułatwi wybór rośliny, którą chcemy zakupić.

Zakupy

Warto wybrać się do szkółki drzew i krzewów i tam nabyć materiał wyjściowy – mamy wówczas większy wybór. Należy wybierać rośliny z pniem o średnicy przynajmniej 1 cm i gałązkami wyrastającymi jak najniżej. Cennymi okazami wbrew pozorom mogą okazać się rośliny, które mają np. powyginane pnie, które łatwiej jest później formować w interesującym nas stylu.

Rośliny do bonsai

Bonsai mogą być uprawiane na zewnątrz (outdoor) lub w mieszkaniach (indoor).

• Do roślin uprawianych na zewnątrz zalicza się między innymi: klony, buki, dęby, graby, brzozy, wiśnie, jabłonie, azalie, irgi, glicynie, sosny, jałowce, cyprysiki, świerki, miłorzęby. Wszystkie te gatunki mogą latem zdobić wnętrza, tarasy, balkony, jednak zimą przechodzą okres spoczynku i muszą go spędzić na zewnątrz. Gatunki te mogą z powodzeniem być zimowane w ogrodzie, jednak nie można dopuścić do przemarznięcia systemu korzeniowego. Należy je zatem zadołować lub umieścić w większym pojemniku wypełnionym podłożem, który w razie silnych mrozów można dodatkowo zabezpieczyć, np. styropianem. Niektóre rośliny, szczególnie młode, o delikatnych pędach, mogą być zimą przechowywane w jasnych, chłodnych pomieszczeniach w temperaturze 0–10°C.
• Gatunki przeznaczone do uprawy w mieszkaniach, tzw. indoor bonsai, takie jak: fikus, szeflera, gardenia, kamelia, grubosz drzewiasty, adenium, portulacaria, serissa, na okres lata mogą być uprawiane na zewnątrz, np. na tarasach i balkonach, jednak na zimę trzeba je przenieść do mieszkania. Należy też wziąć pod uwagę wymagania poszczególnych gatunków. Temperatury powyżej 15°C wymagają m.in. fikus, gardenia, szeflera, adenium, serissa. Natomiast w chłodnych pomieszczeniach 8–12°C przechować można grubosza drzewiastego, portulacarię, kamelię.

Pojemnik na bonsai

Kolejnym krokiem jest wybór pojemnika. W handlu dostępnych jest wiele pojemników do bonsai, różniących się kształtem, barwą, wielkością, formą. Trzeba kierować się następującymi zasadami: długość pojemnika powinna być mniejsza niż 2/3 wysokości rośliny, szerokość pojemnika powinna być mniejsza od rozpiętości najszerszych gałęzi. Rośliny o prostym pniu powinno uprawiać się w pojemnikach prostokątnych. Natomiast te o nieregularnych koronach – w pojemnikach owalnych lub okrągłych.

Podłoże bonsai

Ważne jest, aby podłoże miało odpowiednią strukturę. Może to być mieszanina torfu z gliną i piaskiem (w stosunku 1:1:1). Dla roślin preferujących podłoże kwaśne (azalia, różanecznik) podłoże powinno zawierać przewagę torfu.

Sadzenie

Istotnym elementem przy sadzeniu drzewka do pojemnika jest przycięcie korzeni, aby były dopasowane do pojemnika. Następnie umieszczamy drzewko w pojemniku i dosypujemy podłoże. Powierzchnię można pokryć cienką warstwą gliny, która przyczyni się do rozwoju mchu. Po posadzeniu należy roślinę obficie podlać, dzięki czemu podłoże przylgnie do korzeni. Przez pierwsze 2–3 tygodnie po posadzeniu należy rośliny chronić przed silnym słońcem i wiatrem.

Formowanie bonsai

• Bonsai przycina się zwykle wiosną i w połowie lata. Drugi termin wykorzystywany jest głównie do skracania przyrostów i ograniczania wzrostu.
• Formowanie wstępne rozpoczynamy od wycięcia nieprawidłowo rosnących gałęzi, np. naprzeciw siebie na tej samej wysokości, krzyżujących się, rosnących równolegle.
• Podczas cięcia ważne jest, aby odsłonić pień i grubsze gałęzie, a drobniejsze przycinać tak, aby tworzyły zielone skupiska na głównych pędach.
• Poprzez skracanie, usuwanie i pozostawianie określonych gałęzi, nadajemy też drzewku odpowiednią formę – styl.
• Pożądany kształt można także uzyskać poprzez drutowanie. Polega ono na owijaniu drutem gałęzi, dzięki czemu możliwe jest ich wyginanie. Drut usuwany jest zwykle po 12–18 miesiącach w przypadku roślin iglastych i 6–8 miesiącach u drzew liściastych. Jeżeli okaże się, że drut wrasta w korę, należy go usunąć wcześniej.
• W trakcie dalszej uprawy cięcie ma na celu utrzymanie pożądanego kształtu drzewka poprzez uszczykiwanie i obcinanie pędów, co ograniczy jego wzrost.

Podlewanie

Wbrew pozorom zabieg ten nie należy do najłatwiejszych. Zarówno niedobór, jak i nadmiar wody mogą powodować nieprawidłowy wzrost i rozwój. Ze względu na małe pojemniki, należy regularnie zwracać uwagę, aby podłoże było stale lekko wilgotne. Do podlewania najlepsza jest woda deszczowa. Jeżeli korzystamy z wody wodociągowej, powinna być ona odstana i ogrzana do temperatury pokojowej. Jakość wody też nie jest bez znaczenia. Duża zawartość wapnia w wodzie może być przyczyną zamierania mchu.

Podlewać można w dwojaki sposób. Tradycyjnie, z użyciem konewki z sitkiem lub wstawiając na kilkanaście minut pojemnik do płytkiego naczynia z wodą, tak aby woda sięgała do ¾ jego wysokości. Rośliny będą również wdzięczne za zraszanie, szczególnie w okresie letnim. Zraszanie podłoża sprzyja też rozwojowi mchu.

Nawożenie

Mitem jest, że drzewka bonsai nie potrzebują nawożenia, co sprzyjałoby utrzymaniu małych rozmiarów. Wręcz przeciwnie – ze względu na uprawę w niewielkiej objętości podłoża, rośliny szybko wyczerpują składniki pokarmowe. W związku z tym, w okresie wegetacji, od wiosny do sierpnia, należy rośliny nawozić. Częstotliwość zależy od etapu rozwoju drzewka.

Jeżeli roślina jest w fazie rozwoju, zasila się ją nawet co 10–14 dni. Natomiast jeżeli drzewko osiągnie już docelową strukturę, wystarczą zwykle 1–2 nawożenia w sezonie. W tym celu najlepiej stosować dostępne w handlu nawozy dedykowane dla bonsai, w dawkach zalecanych przez producenta.

Warto wiedzieć

Nazwa bonsai składa się z dwóch japońskich słów: „bon” – pojemnik, taca i „sai” – drzewo, roślina.

To ciekawe

Bonsai w Japonii traktuje się często jak dzieła sztuki i są one dziedziczone z pokolenia na pokolenie. Niektóre egzemplarze osiągają zawrotne ceny, szczególnie stare, kilkudziesięcioletnie rośliny.

 

 

 

 

 

 

Źródło: miesięcznik „Mój Ogródek”

Fot. Shutterstock.com